Τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων

Τί είναι τα θρεπτικά συστατικά;

Τα θρεπτικά συστατικά είναι οι ουσίες που λαμβάνει ένας άνθρωπος από την τροφή του και μέσω αυτών του παρέχεται ενέργεια και δομικά υλικά. 

Ποια είναι τα θρεπτικά συστατικά;

Διακρίνονται σε 6 κατηγορίες 

  • Υδατάνθρακες
  • Πρωτεΐνες 
  • Λιπίδια
  • Βιταμίνες
  • Ανόργανα στοιχεία (μέταλλα και ιχνοστοιχεία)
  • Νερό 
Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Πρωτεΐνες 

Οι πρωτεΐνες είναι το βασικό συστατικό όλων των ιστών του σώματος. Το θρεπτικό αυτό συστατικό αποτελεί  αναγκαιότητα ώστε να αναπλάθουν τα καταστραμμένα κύτταρα και για να σχηματιστούν νέα. Δομικό τους συστατικό είναι τα αμινοξέα. Τα αμινοξέα λαμβάνουν μέρος στον σχηματισμό των πρωτεϊνών, δημιουργώντας διαφορετικά είδη. Ωστόσο ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει όλα μόνος του και σε αυτό έρχεται να βοηθήσει η τροφή.  Τα αμινοξέα που προσλαμβάνει από την τροφή ονομάζονται απαραίτητα, ενώ αυτά που δημιουργεί μόνος του ονομάζονται μη απαραίτητα. Οι πρωτεΐνες που αποτελούνται από περισσότερα απαραίτητα αμινοξέα έχουν μεγαλύτερη βιολογική αξία. Τα τρόφιμα που περιέχουν ζωικές πρωτεΐνες έχουν μεγαλύτερη βιολογική αξία ενώ αυτά με τις  φυτικές πρωτεΐνες λιγότερη. Παρόλα αυτά, ο σωστός συνδυασμός πρωτεϊνών χαμηλής βιολογικής αξίας μπορεί να οδηγήσει σε μία τροφή με υψηλή βιολογική αξία. 

Υδατάνθρακες 

Οι υδατάνθρακες είναι τα θρεπτικά συστατικά που παρέχουν τη βασική πηγή ενέργειας στον οργανισμό. Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Σε απλούς και σύνθετους. Οι απλοί υδατάνθρακες αποτελούνται από ένα μόριο σακχάρου όπως η γλυκόζη και η φρουκτόζη(υδατάνθρακας των φρούτων), είτε από δύο μόρια σακχάρου όπως η λακτόζη (υδατάνθρακας του γάλακτος) και η γνωστή μας ζάχαρη.  Οι σύνθετοι υδατάνθρακες δημιουργούνται από την σύνδεση πολλών  απλών όπως το άμυλο και το γλυκογόνο.  Επιπλέον ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι διαιτητικές (ή φυτικές) ίνες , οι οποίες δεν πέπτονται από τον οργανισμό, (επομένως δεν παρέχεται ενέργεια) αλλά είναι απαραίτητες για την καλή λειτουργία του εντέρου. 

Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.
Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Λίπη

Τα λίπη είναι μία ιδιαίτερη συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας, με πολλά σημαντικά πλεονεκτήματα.  Πιο συγκεκριμένα:

  • Δημιουργούν αίσθημα κορεσμού. Τα λίπη για να διασπαστούν στο στομάχι, χρειάζονται χρόνο, επομένως προκαλείται το αίσθημα κορεσμού για περισσότερο χρόνο, συγκριτικά με τους υδατάνθρακες. 
  • Προσφέρουν γεύση στα τρόφιμα. Τα φαγητά γίνονται πιο νόστιμα, με αποτέλεσμα να δίνεται μεγαλύτερη ικανοποίηση σχετικά με το γεύμα. 
  • Είναι βασικά συστατικά των μεμβρανών των κυττάρων. 
  • Προφυλάσσουν τα όργανα του σώματος από τραυματισμούς. 
  • Διατηρούν σταθερή η θερμοκρασία του σώματος. 
  • Βοηθούν στην απορρόφηση και μεταφορά των λιποδιαλυτών βιταμινών. 

Τα λίπη αποτελούνται από λιπίδια και αυτά αποτελούνται από λιπαρά οξέα. Και σε αυτή την περίπτωση, ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει όλα από μόνος του. Τα λιπαρά οξέα που δεν μπορεί να συνθέσει, ονομάζονται απαραίτητα λιπαρά οξέα, είναι το ω-3 και ω-6 και λαμβάνονται από τις τροφές. Επιπλέον τα λιπίδια αποτελούνται από τα κορεσμένα και τα ακόρεστα. Τα κορεσμένα βρίσκονται κυρίως στα ζωικά τρόφιμα, ενώ τα ακόρεστα στα φυτικά τρόφιμα. 

Βιταμίνες

Πρόκειται για μία κατηγορία θρεπτικών συστατικών, που δεν προσδίδει ενέργεια στον οργανισμό αλλά είναι απαραίτητα για να μπορέσει να λειτουργήσει φυσιολογικά. Πιο αναλυτικά:

  • Βοηθάει στην φυσιολογική λειτουργία, ανάπτυξη και διατήρηση των ιστών του σώματος. 
  • Απορροφάει τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά. 

Ο οργανισμός δεν συνθέτει από μόνος του τις βιταμίνες, με εξαίρεση την D. Οι υπόλοιπες πρέπει να προσλαμβάνονται από την τροφή. Η έλλειψη των βιταμινών στη διατροφή  μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα. Ο διαχωρισμός τους γίνεται ανάλογα με τον τρόπο που απορροφούνται και αποθηκεύονται στον οργανισμό:

  • Λιποδιαλυτές βιταμίνες : A, D, E, K
  • Υδατοδιαλυτές βιταμίνες της ομάδας B (B1, Β2, Β3, Β6, Β12, βιοτίνη, παντοθενικό οξύ, φυλλικό οξύ) και η C.
Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.
Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Ανόργανα στοιχεία

Τα ανόργανα στοιχεία αποτελούν ένα ακόμη θρεπτικό συστατικό, που δεν παρέχει ενέργεια στον οργανισμό αλλά αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την σωστή λειτουργία του. 

  • Είναι βασικά συστατικά διαφόρων οργάνων του σώματος.
  • Βοηθούν στη διατήρηση της σύστασης του σώματος.
  • Ρυθμίζουν τις σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού με τη δράση τους ως συνένζυμα.

Τα ανόργανα στοιχεία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στα μέταλλα και στα ιχνοστοιχεία. Συγκριτικά απαιτείται μεγαλύτερη ημερήσια ποσότητα μετάλλων.  Τα πιο βασικά μέταλλα είναι : Το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το νάτριο και το κάλλιο. Τα πιο βασικά ιχνοστοιχεία είναι ο σίδηρος, το ιώδιο, το φθόριο, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο. 

Νερό

Τα 2/3 του σώματος μας είναι από νερό.  Αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο του οργανισμού μας. Αντιλαμβανόμαστε επομένως  τη σημασία του. Πιο συγκεκριμένα:

  • Βοηθάει στην μεταφορά των θρεπτικών συστατικών στους ιστούς και απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών. 
  • Βοηθάει στη διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος.
  • Αποτελεί καλό διαλύτη καθώς διαλύει πολλά θρεπτικά συστατικά.
  • Συμμετέχει σε πολλές μεταβολικές διαδικασίες. 
  • Χρησιμοποιείται ως λιπαντικό στην πέψη με τη μείωση των τριβών στο γαστρεντερικό σωλήνα. 
 
 
Η ομάδα της FnA Nutrition
Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.