Τι είναι η αλλεργία και τι το αλλεργιογόνο;

 

Αλλεργία ονομάζεται μια ανώμαλη αντίδραση σε ξένες ουσίες του ανοσοποιητικού σύστηματος, το οποίο αποτελεί  το σύστημα άμυνας του σώματος από ξένους εισβολείς, ιδιαίτερα παθογόνους παράγοντες (παράγοντες μόλυνσης). Οι ξένες ουσίες που προκαλούν τις αλλεργίες είναι συνήθως ακίνδυνες. Οι ουσίες που προκαλούν αλλεργία ονομάζονται αλλεργιογόνα. Συβήθη περιλ παραδείγματα περιλαμβάνουν γύρη, ακάρεα σκόνης, και ορισμένα τρόφιμα κ.α.

 

Ποιά θεωρούνται αλλεργιογόνα τροφίμων και η σχετική νομοθεσία

Ο νέος κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές, καθιστά υποχρεωτική την πληροφόρηση για αλλεργιογόνα συστατικά που τυχόν περιέχονται, τόσο στα προσυσκευασμένα, όσο και στα μη προσυσκευασμένα τρόφιμα που προσφέρονται στους τελικούς καταναλωτές στα καταστήματα μαζικής εστίασης.

Τα παρακάτω συστατικά, βάσει της Νομοθεσίας της ΕΕ, θα πρέπει να δηλώνονται στα τρόφιμα ως αλλεργιογόνα:

  • Σιτηρά που περιέχουν γλουτένη (δηλαδή σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη κλπ) και προϊόντα έχουν ως βάση τα σιτηρά αυτά
  • Καρκινοειδή (δηλαδή οστρακοειδή και προϊόντα με βάση τα οστρακοειδή π.χ. γαρίδες κλπ)
  • Αυγά και προϊόντα με βάση τα αυγά
  • Ψάρια και προϊόντα με βάση τα ψάρια
  • Αραχίδες (αράπικα φιστίκια) και προϊόντα με βάση τις αραχίδες
  • Σόγια και προϊόντα με βάση τη σόγια
  • Γάλα και προϊόντα με βάση το γάλα (συμπεριλαμβανομένης της λακτόζης)
  • Καρποί με κέλυφος (αμύγδαλα, καρύδια, πεκάν, φιστίκια, μακαντέμια κλπ) και προϊόντα με βάση τα ανωτέρω
  • Σέλινο και προϊόντα με βάση το σέλινο
  • Μουστάρδα και προϊόντα με βάση τη μουστάρδα
  • Σπόροι σησαμιού και προϊόντα με βάση τους σπόρους αυτούς
  • Διοξείδιο του θείου και θειώδεις ενώσεις σε συγκεντρώσεις άνω των 10 mg/kg ή 10 mg/liter εκπεφρασμένο ως SO2
  • Λούπινο και προϊόντα με βάση το λούπινο
  • Μαλάκια και προϊόντα με βάση τα μαλάκια

*Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Σε τι διαφέρει η τροφική δυσανεξία από την τροφική αλλεργια;

 

Αυτές οι δύο έννοιες συχνά μπερδεύονται μεταξύ τους και πολλές φορές βρισκόμαστε να χρησιμοποιούμε την μία έννοια, ενώ στην πραγματικότητα εννοούμε την άλλη. Για να δούμε όμως τι σημαίνει η καθεμία.
Όταν μιλάμε για  δυσανεξία σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανεκτικότητα και συνεπώς ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων αλλά και να τα χρησιμοποιήσει φυσιολογικά για τις καθημερινές του λειτουργίες..
Ενώ, τροφική αλλεργία είναι όταν, το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιδρά απέναντι σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα, ελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες ουσιών, οι οποίες είναι η αιτία για την εκδήλωση των αλλεργικών συμπτωμάτων.

Αυτό που τις διαφοροποιεί κυρίως είναι ότι, ενώ στην τροφική αλλεργία τα συμπτώματα εμφανίζονται σε λίγα λεπτά από την καταναλώση της τροφής που την προκαλεί, στην τροφική δυσανεξία τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται αμέσως μετά την κατανάλωση της τροφής, αλλά εκδηλώνονται σταδιακά κάποιες ώρες αργότερα και αφορούν κυρίως το πεπτικό σύστημα. Πολύ σημάντικό είναι το γεγονός ότι στην τροφική δυσανεξία δεν θα απειλήσουν ποτέ τη ζωή μας. Απλά ο οργανισμός τα αντιλαμβάνεται ως απειλή και αντιδρά.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη συγκέντρωση για να πούμε ότι κάποιο συστατικό ή τρόφιμο καθίσταται ως αλλεργιογόνο. Για πολλούς ανθρώπους, ανάλογα με το πόσο ευαίσθητη ομάδα πληθυσμού είναι, ακόμη και ελάχιστη ποσότητα αλλεργιογόνου μπορεί να τους προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα.

Ως τρόπος αντιμετώπισης στην ευαισθησία σε κάποιο αλλεργιογόνο, συνήθως προτείνεται απομάκρυνση ή αποφυγή του αλλεργιογόνου αυτού.

*Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Αλλεργιογόνα και μη προσυσκευασμένα τρόφιμα

Ως «µη προσυσκευασµένο τρόφιµο», σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο ΕΦΕΤ, είναι η χωριστή µονάδα προς πώληση που προορίζεται να παρουσιασθεί ως έχει στον τελικό καταναλωτή και στις µονάδες οµαδικής εστίασης και αποτελείται από ένα τρόφιµο σε ελάχιστη προστατευτική συσκευασία το οποίο συσκευάζεται στον τόπο πώλησης εφόσον το ζητήσει ο αγοραστής ή προσυσκευάζεται για άµεση πώληση.
Το συγκεκριμένο κομμάτι αφορά όλες τις επιχειρήσεις που σερβίρουν αλλά και διανέμουν μη συσκευασμένο φαγητό. Ζαχαροπλαστεία, αρτοποιεία κ.α. (λιανική πώληση), αλλά και τη μαζική εστίαση ή/και τα ξενοδοχεία.
Η ενημέρωση σχετικά με τα αλλεργιογόνα που περιέχει το κάθε προϊόν, πρέπει να είναι διαθέσιμη πάντα πριν την πώληση, είτε στους τιμοκαταλάγους με αναγραφή των συστατικών που προκαλούν αλλεργίες και δυσανεξίες, είτε σε ένα εµφανές σηµείο του καταστήµατος να υπάρχουν πινακίδες με τα συστατικά που περιέχονται στα προϊόντα και προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες.

Η ενημέρωση στον καταναλώτη μπορεί να γίνεται και προφορικά, αλλά και με πινακίδες σε εµφανές σηµείο του καταστήµατος, ένδειξη επί των τιµοκαταλόγων, είτε τέλος σε ηλεκτρονική μορφή στην οποία θα μπορεί να έχει πρόσβαση άμεσα ο πελάτης.

*Η εικόνα ενδέχεται να υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, δεν αποτελεί ιδιοκτησία και έχει χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό του συγκεκριμένουν άρθρου.

Εμμανουέλα Παραδεισανού
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
& Food Designer

 

Βιβλιογραφία:

Food Grade ,(2012), Αλλεργιογόνα συστατικά στα τρόφιμα: Απαιτήσεις νομοθεσίας και προτύπων. Διαθέσιμο στο: http://www.foodgrade.gr/food–safety–menu/food–safety–faqs–menu/88-allergens–def, [Πρόσβαση 3 Σπεπτεμβρίου, 2021]

ΕΦΕΤ, Εθνικά μέτρα για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την παρουσία ουσιών ή προϊόντων που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες σε μη προσυσκευασμένα τρόφιμα. Διαθέσιμο στο: https://www.efet.gr/files/kya.pdf, [Πρόσβαση 3 Σπεπτεμβρίου, 2021]

Τσάκωνα Μ., Αλλεργιογόνα. Διθέσιμο στο: http://www.petet.org.gr/pages/wp-content/uploads/%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%B1-%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%B1-%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B1.pdf, [Πρόσβαση 4 Σπεπτεμβρίου, 2021]